Przyczyny depresji
Już wiemy jak złożoną chorobą jest depresja. Nadszedł czas na zastanowienie, jakie są przyczyny depresji albo dlaczego ta, a nie inna osoba zachorowała na depresję.
Biologiczne przyczyny depresji
Przyczyny depresji endogennej wynikają z nieprawidłowego funkcjonowania OUN (ośrodkowego układu nerwowego) na poziomie komórkowym czy białkowym – są to przyczyny biologiczne. Leki na depresję opracowywane są właśnie dzięki badaniom nad biologicznymi przyczynami depresji.
Obecnie endogennych (biologicznych) przyczyn depresji upatruje się w:
- upośledzeniu produkcji monoamin – neuroprzekaźników: serotoniny, noradrenaliny lub dopaminy
- zaburzeniu transportera serotoniny i towarzyszących mu enzymów
- powstawaniu procesów zapalnych (teoria zapalna). W układzie limbicznym mózgu dochodzi do powstania niecharakterystycznych procesów zapalnych oraz aktywacji układu immunologicznego. Podobna aktywację obserwujemy również w ciele osoby chorującej na depresję
- zaburzeniu neuroplastyczności neuronalnej. Neuroplastyczność mózgu polega na dostosowywaniu się struktur mózgu do potrzeb funkcjonowania człowieka a także do stresu. Szczególne znaczenie ma umiejętność znoszenia długotrwałego stresu bez aktywowania patologicznych mechanizmów ograniczających stres np. depresji. W depresji plastyczność mózgu jest upośledzona co skutkuje niewystąpieniem mechanizmów samonaprawczych i powoduje, że depresja nie ustępuje samoistnie. Jednocześnie nawracające zachorowania na depresję w życiu mogą powodować zmniejszenie objętości niektórych struktur mózgu np. hipokampa. Hipokamp jest w mózgu współodpowiedzialny za pamięć, emocje, nastrój.
- zmniejszeniu pobudzenia receptorów melatoninowych wskutek czego dochodzi do rozregulowania rytmów dobowych i pojawieniu się bezsenności. Bezsenność często wyprzedza depresję
Genetyczne przyczyny depresji
Zaburzenie depresyjne może być chorobą dziedziczną i występować w kolejnych pokoleniach. Nie odkryto genu depresji, ale jest kilkanaście miejsc w genomie ludzkim o odrębnej budowie u osób chorujących na depresję w porównaniu z osobami zdrowymi. Zaburzenie depresyjne jednobiegunowe dziedziczy się rzadziej niż dwubiegunowe.
W ostatnich latach duże nadzieje w wyjaśnieniu zjawiska dziedziczenia i niedziedziczenia depresji wiąże się z epigenetyką. Jest to nauka o ekspresji genów próbująca wyjaśnić dlaczego niektóre geny ujawniają się w życiu człowieka a inne pozostają niewykorzystane, nieczynne do końca życia. Regulatorem ekspresji genów jest witamina D3. Pełni ona ochronną i profilaktyczną rolę u osób chorujących na depresję.
Depresja może pojawić się w okresie okołomenopauzalnym oraz po porodzie
Depresja w innych chorobach
Depresja pojawia się częściej u osób chorujących na:
- choroby serca – choroba wieńcowa, zaburzenia rytmu serca
- zaburzenia hormonalne i zespoły metaboliczne – cukrzyca, niedoczynność i nadczynność tarczycy,
- zapalenie tarczycy Hashimoto, niewydolność przysadki, leczenie sterydami (za wyjątkiem sterydów wziewnych), nadczynność i niedoczynność kory nadnerczy
- choroby ośrodkowego układu nerwowego- stwardnienie rozsiane, stany po udarach, miażdżyca naczyń mózgu, padaczka, choroba Alzheimera, pląsawica Huntingtona
- choroby wątroby i nerek szczególnie przebiegające z obniżoną wydolnością
- choroby nowotworowe
- choroby przewlekłe
- po zabiegach chirurgicznych – szczególnie na otwartym sercu, po koronarografii, plastyce naczyń wieńcowych
- po zabiegu usunięcia ciąży (aborcji) – również farmakologicznie
Psychologiczne przyczyny depresji:
- negatywny sposób myślenia
- przyjmowanie winy za nieszczęśliwe sytuacje
- przekonanie, ze nic mnie dobrego nie spotka
- wspominanie raczej złych wydarzeń niż szczęśliwych
- samowzmacnianie się depresji
- zniekształcenie depresyjne pamięci, wspomnień
- uległy wzorzec zachowania
- przeżywanie uczucia skrępowania, lęku i wycofywanie się raczej niż podejmowanie wyzwań
- odkładanie problemów, nie podejmowanie prób rozwiązania ich
- błędne koła zachowań i myślenia depresyjnego
- błędy wychowawcze, np.zawstydzanie dziecka jako metoda wychowania
- kłótnie konflikty w domu
- otwarte faworyzowanie rodzeństwa
- stawianie wygórowanych wymagań
- psychiczne znęcanie się, molestowanie seksualne – tzw. zły dotyk
Izolacja – myślenie, że to inni się ode mnie odsuwają – szukanie w sobie winy – brak wiary w siebie – zniechęcenie, pasywność – negatywne nastawienie wobec innych – rzeczywiste odsuwanie się bliskich pogłębia izolację – przekonanie, że prowadzę nieszczęśliwe życie.
Depresja częściej pojawia się u osób cierpiących z powodu chorób somatycznych: choroba wieńcowa, cukrzyca, stan po udarze mózgu, choroba nowotworowa, niedoczynność tarczycy a także w szczególnych okresach życia np. po porodzie, w menopauzie, a wieku podeszłym bywa mylona z otępieniem.